Cocuklarda Kansizlik Sorununu Onemseyin!

Cocuklarda Kansizlik Sorununu Onemseyin! Bebeklik ve cocukluk doneminde demir eksikligine bagli kansizlik sorunu bazi hastaliklarin habercisi olabiliyor. Bu nedenle ailelerin bebeklerde ve cocuklarda sik gorulen kansizliginin belirtilerini iyi bilmesi ve zamaninda uzmana basvurmasi gerekiyor. Kansizlik her yasta gorulebilen bir sorun. Ancak ozellikle bebeklik ve cocukluk caginda daha sik rastlaniyor. Bunun temel sebebi bebegin anne sutu almamasi ve demirden eksik gidalarla beslenmesi. Demir eksikligine bagli kansizlik basit bir sorun degil. Sadece fiziksel rahatsizliklara neden olmakla kalmayip bebeklerde zeka duzeyini de etkiliyor. Anne ve babalarin kansizlik konusunda dikkatli olmasi belirtilerini ve etkilerini iyi bilmesi gerekiyor. Acibadem Hastanesi Kozyatagi Cocuk Sagligi ve Hastaliklari Uzmani Prof. Dr. Cengiz Canpolat anemiyi soyle tarif ediyor: "Anemi hemoglobin konsantrasyonunun veya kirmizi kan hucrelerinin (alyuvarlarin) sayisinin beraber veya ayri olarak o yasa uygun normal degerlerin altina dusmesi sonucu olusan bir klinik tablodur. Bu azalma sonucu kanin oksijen tasima kapasitesi ve dokulara giden oksijen miktari azalir. Kansizlik cocuklarda kendini cok degisik bicimde gosterir. Bu klinik tablo hicbir bulgu olmamasindan cok, hasta bir cocuga kadar genis bir yelpaze icerir." Cocuklarda aneminin nedenleri Prof. Dr. Canpolat cocuklarda aneminin olusmasinda diyetin cok buyuk bir onemi olduguna dikkati cekerek soyle diyor: "Diyetin en onemli oldugu yas gruplari 6 ay ile 2 yas arasi, ve bir de adolesan donemdir. Buyumenin cok hizli oldugu bu iki donemde demirden fakir yiyeceklerle beslenilmesi sonucunda demir eksikligi anemisi meydana gelebilir. Adolesan, kizlarda adet kanamalarinin duzensiz ve fazla olmasi da demir eksikligine katkida bulunan bir faktordur. Kan yapiminda onemli rol oynayan diger iki besinsel faktor B12 vitamini ve folik asittir. Ancak bu iki besinin eksikligine bagli anemiler cocuklarda demir eksikligine bagli anemi kadar sik gorulmezler." Sadece diyet degil bazi ilaclarin kullanimi da cocuklarda anemiye neden oluyor. Ilaclar ya alyuvarlarin yikimina katkida bulunarak veya kemik iligine dogrudan toksik etki gostererek alyuvar yapimini baskilamak suretiyle anemi meydana getiriyor. Cocuklarda kronik hastaliklarin ve sik gecirilen enfeksiyonlarin anemiye neden oldugu bilinen bir gercek Prof. Dr. Canpolat sebebini soyle acikliyor: "Kronik hastaliklarda alyuvarlarin yasam suresi kisalmistir ve kemik iligi ise yetersiz calismaktadir. Ayrica demir kullanilmasindaki bozukluk ve bobrek hastaliklarinda kanda toksik maddelerin birikmesi de alyuvar yapimini baskilayan faktorlerdir." Kansizlik nasil anlasilir? Sut cocuklarinda huzursuzluk, davranis degisiklikleri, istahsizlik, uykusuzluk veya normalin uzerinde uyuma gibi belirtiler gorulurken daha buyuk cocuklarda ve adolesanlarda yorgunluk, halsizlik, bas donmesi, bas agrisi, cabuk yorulma ve nefes darligi gibi yakinmalar ile ortaya cikiyor. Prof. Dr. Canpolat bu noktada bir uyarida bulunarak sunlari soyluyor: "Anemiyle birlikte lenf bezelerinin ve karaciger ve dalagin da buyuk olmasi durumunda cocuk hemolitik anemiler ve losemi acisindan mutlaka degerlendirilmelidir." Demir eksikligi anemisine dikkat! Cocuklarda en sik gorulen anemi, demir eksikligi anemisi. Anne sutu ile beslenen bebeklerde ilk 6 ay demir eksikligi gorulmuyor. Anne sutundeki demir cok kolay emilebildigi icin buyuyen sut cocuguna miktar olarak yeterli geliyor. Ancak alti aydan sonra ek gidalar ile yetersiz demir alan bebek demir eksikligi tehlikesi ile karsi karsiya kaliyor. Demir en cok kirmizi ette, yumurta sarisinda, yesil sebzelerde ve hububatta bulunuyor. Demir eksikliginin gelismemesi icin etten ve sebzelerden gelen demirin dengeli alinmasi gerekiyor. Demir eksikligi anemisinin engellenmesi icin diyete onem verilmeli, demirden zengin ek gidalarin zamaninda ve uygun sekilde baslanmali. Prof. Dr. Canpolat, "Premature bebeklere erken koruyucu demir preparatlari baslanmasi gerektigini hatirlatarak soyle devam ediyor: "Anneden bebege demir transferi hamileligin sonlarinda yogunluk kazandigi icin bu bebekler demir depolari tam dolmadan dogarlar ve cogu zaman yogun bakimda kaldiklarindan tetkikler icin bebeklerden fazla kan alinmak zorunda kalinir." Tani ve Tetkikler Demir eksikligi gelisen bebekler huzursuz, istahsiz oluyor ve uyku bozukluklari yasiyor. Buyumesi ve gelismesi duraklama gosteriyor. Hemoglobini cok duserse cilt rengi de soluyor. Bunu anlamak zor degil. Bu solukluk en cok goz kapaklarinin icine, agiz mukozasina, avuc iclerine ve tirnak yataklarina bakildiginda anlasiliyor. Demir eksikligine erken tani konup tedavi edilmesi durumunda bu bozukluklarin buyuk bir kismi duzelme sansina sahip. Prof. Dr. Canpolat tani ve tetkikler konusunda sunlari soyluyor: "Demir eksikligi anemisi saptanan cocukta diski ve idrar ile kan kaybi olup olmadigi arastirilmalidir. Diski ile kan kaybi meydana getiren en onemli durumlar arasinda peptik ulserler ve inek sutu alerjisi sayilabilir. Ayrica bagirsakta bulunan polipler ve anuste mukoza catlaklari da kan kaybina neden olabilirler. Gaitada gizli kan testi birkac kez tekrarlanmalidir, zira kanama aralikli olarak meydana geliyor olabilir." Tedavisi Tedavi ise cogunlukla agizdan verilen demir preparatlari ile yapiliyor ve 3 ay kadar suruyor. Tedavide ilk 2 ay hemoglobinin yukseltilmesi, 3 ay ise demir depolarinin doldurulmasi amaclaniyor.